Górska Odznaka Turystyczna (GOT)

Górska Odznaka Turystyczna Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego nie jest zwykłą odznaką sprawnościową, czy krajoznawczą, jakich wiele funkcjonuje czy to w samym PTTK, czy w innych organizacjach. Ta jej osobliwa szczególność wynika z wielu przyczyn, z których na pierwszym miejscu trzeba wymienić swoistość środowiska górskiego, tak odmiennego od tego, z czym spotykamy się na nizinach. „Góry są całe jakąś baśnią świata” – powiada poeta i bez wątpienia ma rację. Góry są baśniowe naturalnym pięknem ich przyrody ożywionej i nieożywionej, oraz pięknem kultury regionalnej, jaka się u ich stóp, a także w nich samych, rozwinęła. Ale jak każda baśń, także i one kryją w sobie nadto elementy grozy, z tym że jest ona wcale niebaśniowa, a całkiem realna, o czym dowodnie poświadczają kroniki TOPR i GOPR. Góry bowiem, nawet te najniższe, pogardliwie nieraz określane jako „kapuściane”, potrafią być niebywale groźne dla kogoś, kto ich nie zna, kto nie wie, jak się po nich poruszać, lub nie umie podjąć decyzji, czy można w nie wyjść, czy też raczej zatrzymać się na dłużej w schronisku. Jednym słowem, chcąc właściwie chodzić po górach, trzeba się tego po prostu nauczyć.


Temu celowi służy właśnie Górska Odznaka Turystyczna PTTK. Ma ona być i – jak pokazuje długoletnie doświadczenie – faktycznie jest instrumentem właściwie pojmowanej nauki gór, rozumianej zarówno w sensie krajoznawstwa, jak i praktyki górskiego wędrownictwa. Jej regulamin został tak skonstruowany, że stopniowo wprowadza zdobywcę odznaki w arkana sztuki wędrowania po górach, stopniowo poszerza jego znajomość górskiego świata o coraz to nowe, i różnego typu, grupy gór, ucząc go przy tym niezbędnego doświadczenia górskiego. Każdy kolejny stopień odznaki świadczy o osiągnięciu wyższego poziomu poznania gór i umiejętności bezpiecznego po nich wędrowania.

Odznaka ma bardzo długą, przeszło sześćdziesięcioletnią tradycję i jest jedną z najstarszych polskich odznak turystycznych (chronologicznie drugą po Górskiej Odznace Narciarskiej, przejętej po wojnie przez PTTK od Polskiego Związku Narciarskiego). Idea odznaki pojmowanej jako wyróżnik poziomu umiejętności turystycznych oraz znawstwa gór przez jej posiadacza, a równocześnie jako swoista materialna nagroda za trud górskiej wędrówki, torowała sobie drogę w Polskim Towarzystwie Tatrzańskim bardzo powoli. Wynikało to z ideologii Towarzystwa, u której podstaw leżała zasada bezinteresowności w uprawianiu turystyki górskiej. Głównym motywem podejmowania trudu górskich wędrówek były względy natury estetycznej, emocjonalnej i poznawczej. O żadnych innych, bardziej wymiernych, czy tym bardziej materialnych kategoriach nie było mowy. Tak ukształtowany etos turysty górskiego, oficjalnie głoszony przez PTT, obowiązywał przez długi czas – aż po lata międzywojenne.

Pod wpływem gwałtownego rozwoju różnego rodzaju dyscyplin sportowych i postępującego w polskim społeczeństwie wzrostu szeroko pojmowanej kultury fizycznej, który nastąpiło po I wojnie światowej, w ideologii górskiej, a zwłaszcza w taternictwie, począł zdobywać sobie miejsce kierunek sportowy, którego głosiciele upatrywali sens eksploracji górskiej we współzawodnictwie. Ponieważ taternictwo i turystyka górska od początku swego powstania ściśle się ze sobąłączyły, nadto zaś powiązane były ze sobą organizacyjnie, znajdując się w obrębie jednego stowarzyszenia (najpierw w TT, potem w PTT), musiało w końcu dojść do przeniknięcia owych sportowych elementów także w sferę ideologii turystyki górskiej. Niebagatelną rolę w owej transformacji ideologicznej odegrała też władza państwowa, która – w celu aktywizacji sportowej polskiego społeczeństwa – w 1930 r. powołała do życia tzw. Państwową Odznakę Sportową (POS). Odpowiedni resort zwrócił się nawet do PTT z sugestią włączenia się Towarzystwa w system funkcjonowania POS, ale Towarzystwo początkowo odmówiło, motywując to sprzecznością „z zasadami ideologicznymi turystyki górskiej”. Idea odznaki jednak, zwłaszcza kiedy w 1932 r. Polski Związek Narciarski ustanowił swoją Górską Odznakę PZN, będącą pierwszą polską odznaką turystyczną, a więc taką, która potwierdzała stopień kwalifikacji turystycznych jej zdobywcy, poczęła zyskiwać pośród członków PTT coraz przychylniejszy grunt. Znalazło to odbicie w przystąpieniu Towarzystwa do akcji POS w 1934 r., powołaniu do życia przez Oddział PTT „Beskid Śląski” w Cieszynie, jeszcze w sezonie letnim tegoż roku, własnej odznaki turystycznej, a także w projekcie Odznaki Huculszczyzny PPT, z którym wystąpił z początkiem 1935 r. Oddział PTT w Stanisławowie. Pod wpływem tych działań wnet pojawiła się myśl, aby akcję odznaki rozszerzyć na całe Towarzystwo. Powołano specjalną komisję, która przygotowała konkretny projekt regulaminu, ustalający m.in. nazwę odnaki jako Odznaka Górska PTT. Owa działalność Towarzystwa nad powołaniem do życia nowej odznaki turystycznej wzbudziła sprzeciwy ze strony PZN, organizacji konkurującej z PTT o prymat w górach, której władze, nie bez podstaw zresztą, zarzuciły PTT powielanie wzorów i stwarzanie konkurencji dla Odznaki Górskiej PZN. Związek uważał, iż nazwa Odznaka Górska jest – w opinii społecznej – ściśle związana z instytucją Odznaki Górskiej PZN, nadto wskazywał, że użycie dla odznaki PTT zarówno sformułowania Odznaka Górska, jak i terminu przodownik (występującego w Odznace Górskiej PZN) wywoła wśród turystów zamęt i nieporozumienia. Sporne problemy rozstrzygnięto w końcu w ten sposób, iż dla nowej odznaki przyjęto nazwę Górska Odznaka Turystyczna PTT, zaproponowaną przez Stanisława Osieckiego, ówczesnego prezesa Towarzystwa, oraz zgodzono się na określenie przewodnik do GOT w miejsce przodownika.

W dniu 23 czerwca 1935 r. Walny Zjazd Delegatów PTT obradujący w Stanisławowie formalnie powołał do życia Górską Odznakę PTT. Szybko też wydano drukiem pierwszy Regulamin Górskiej Odznaki Turystycznej PTT wraz ze spisem punktowanych wycieczek oraz spisem przewodników do GOT, by akcja odznaki rozpoczęła się jeszcze w bieżącym sezonie turystycznym. Jesienią tegoż roku spośród kilku propozycji na projekt odznaki wybrano projekt nadesłany przez Stefana Osieckiego, wybitnego ówczesnego taternika i andynistę, z zawodu architekta.

Początkowo akcja GOT nie rozwijała się najlepiej. W sezonie 1935 zdobyto raptem 55 odznak, w następnych zaś latach niewiele więcej (1936 – 133 odznaki, 1937 – 165, 1938 – 105). Wzrost ilości zdobywanych odznak nastąpił dopiero po wojnie. Wprawdzie w roku 1948, kiedy akcję GOT wznowiono, zdobyto tylko 52 odznaki, ale już w roku następnym zdobyto ich 857, w roku zaś 1950 osiągnięto liczbę aż 4984 odznak. Były to ostatnie odznaki zdobyte w ramach działalności PTT, z końcem bowiem owego roku doszło do połączenia dwóch największych organizacji turystycznych w Polsce: Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego oraz Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego, i powstania Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego, które stało się spadkobiercą ideologii obu wspomnianych Towarzystw.

W nowym Towarzystwie sprawy gór i turystyki górskiej, w tym także Górskiej Odznaki Turystycznej, znalazły się w gestii Komisji Turystyki Górskiej Zarządu Głównego PTTK. Akcja GOT PTTK doznała tam, a także na niższych szczeblach organizacyjnych nowego Towarzystwa tak gorącego poparcia, że niebawem nastąpił jej niebywały rozkwit. Kiedy w PTTK pojawiły się również inne odznaki turystyczne, mające na celu popularyzację także innych dyscyplin turystycznych, GOT stała się pośród nich najbardziej popularna i ten stan rzeczy utrzymuje się aż po chwilę obecną.

Od chwili swoich narodzin GOT dzieliła się na dwa rodzaje: małą i dużą, przy czym w odznace małej funkcjonowały trzy stopnie: brązowy, srebrny i złoty, w dużej zaś tylko dwa: srebrny i złoty.

W miarę rozwoju akcji GOT i zdobywania przez odznakę popularności pojawiały się nowe kategorie GOT. W 1962 r. dla zachęcenia utrzymywania kontaktu z odznaką przez zaawansowanych zdobywców GOT wprowadzono do regulaminu odznaki możliwość uzyskiwania wyróżnienia „Za wytrwałość”, przyznawanego za spełnienie określonej krotności wymogów na dowolny stopień odznaki. W 1975 r. KTG ZG dokonała kolejnej modyfikacji regulaminu odznaki. Generalne zmiany dotyczyły ilości jej rodzajów i stopni. Nowy regulamin, obowiązujący od 1977 r., wprowadził popularną GOT jako pierwszy rodzaj w kolejności zdobywania oraz uzupełnił GOT dużą o stopień brązowy. Wprowadzone zmiany jeszcze bardziej umocniły pozycję GOT pośród innych odznak PTTK.

Rozwój odznaki najlepiej ilustruje statystyka, ukazująca ilość zdobytych odznak na koniec poszczególnych, powojennych dekad:

Rok	1950	1960	1970	1980	1990	2000
Ilość odznak zdobyta w danym roku	4.984	12.910	27.008	49.081	27.739	15.614
Ilość odznak zdobyta od początku akcji GOT	6.362	?	366.179	767.248	1.243.719	1.416.000

W roku 1986, pięćdziesiątym drugim istnienia odznaki, zdobyta została milionowa GOT. Jej zdobywcą został Andrzej Mazur z Żor koło Rybnika, przodownik GOT.

Trasy punktowane do GOT PTTK w Karkonoszach


Mapa tras punktowanych do GOT PTTK w okolicy Borowic w Karkonoszach

Trasa	Grupa	Punktów GOT	Punktów GOT (powrót)
Borowice – Złoty Widok 610 m	S.03	3	3
Borowice – Wodospad Podgórnej 547 m	S.03	3	4
Borowice – Polana 1067 m	S.03	9	5
Borowice – Karpacz Górny (Wang) 880 m	S.03	5	3
Borowice – Przełączka 720 m	S.03	4	4
Borowice – Kaplica Św. Anny 668 m	S.03	4	4

Weryfikacji książeczek GOT można dokonać w Borowicach:

Terenowy Referat Weryfikacyjny GOT w Borowicach
PTTK Jelenia Góra - Borowice 38, tel. 602 418810
Potwierdzamy wycieczki w książeczkach GOT, przyznajemy odznaki GOT popularne i wszystkie małe oraz prowadzimy sprzedaż książeczek GOT i odznak GOT. Książeczka GOT kosztuje 4,00 zł. Odznaki GOT kosztują: popularna 7,50 zł, małe po 5,00 zł.

Weryfikacji książeczek GOT dokonują także oddziały PTTK, między innymi:
58-500 Jelenia Góra, ul. 1 Maja 86
50-106 Wrocław, ul. Rynek Ratusz 11/12, weryfikacje w czwartki, w godz. 15-17

Regulamin Górskiej Odznaki Turystycznej PTTK

§ 1
Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze, spadkobierca i kontynuator Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego, ustala niniejszym regulaminem zasady zdobywania ustanowionej w 1935 roku Górskiej Odznaki Turystycznej. W dalszej części regulaminu używany jest aktualny skrót nazwy odznaki: GOT PTTK.

§ 2
Nadzór nad instytucją GOT PTTK sprawuje Komisja Turystyki Górskiej Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Turystyczno Krajoznawczego.

§ 3
1. Celem ustanowienia GOT PTTK jest zachęcanie turystów do systematycznego poznawania gór Polski.
2. GOT PTTK można zdobywać po ukończeniu 7. roku życia, przez odbycie pieszych wędrówek przede wszystkim w polskich górach a także w pasmach górskich Sudetów i Karpat, położonych na obszarach Republiki Federalnej Niemiec, Republiki Czeskiej, Republiki Słowackiej i Ukrainy.
Turysta odbywa wycieczki na własną odpowiedzialność, przy zachowaniu zasad bezpiecznego i racjonalnego uprawiania turystyki górskiej oraz przestrzegania przepisów dotyczących poruszania się po obszarach chronionych i w rejonach granicy państwowej.
Zdobywanie GOT PTTK przez nieletnich powinno odbywać się w obecności dorosłych opiekunów lub osób przez nie upoważnionych, a trasy wycieczek górskich powinny być dostosowane do ich wieku i możliwości fizycznych.
3. Wędrówki górskie zaliczane do GOT PTTK można odbywać przez cały rok chyba, że warunki terenowe i pogodowe ze względów bezpieczeństwa na to nie pozwalają.
4. Punkty na wycieczkach po pasmach górskich Sudetów i Karpat położonych na obszarach krajów sąsiadujących z Polską mogą stanowić nie więcej niż 25 % norm niezbędnych do zdobycie GOT PTTK w stopniu małym srebrnym i małym złotym. Pozostałe kategorie i stopnie GOT PTTK należy zdobywać wyłącznie na terenach polskich gór.

§ 4
1. Ustanawia się cztery kategorie GOT PTTK: popularną, małą, dużą i „Za wytrwałość”.
2. Odznaka popularna jest jednostopniowa.
3. Odznaki małe i duże mają po trzy stopnie: brązowy, srebrny i złoty.
4. Odznaka „Za wytrwałość” ma dwa stopnie: mały i duży.


§ 5
1. GOT PTTK zdobywa się w kolejności: popularna, mała brązowa, mała srebrna, mała złota, duża brązowa, duża srebrna, duża złota, mała „Za wytrwałość”. Po kolejnym zdobyciu wszystkich poprzednio wymienionych kategorii i stopni odznaki (a zatem za powtórzenie cyklu od popularnej do małej „Za wytrwałość”) turysta nabywa prawo do noszenia dużej „Za wytrwałość”.
2. W jednym roku kalendarzowym można zdobyć tylko jeden stopień GOT PTTK, z wyjątkiem stopnia popularnego i małego brązowego, które mogą być zdobyte w tym samym roku.
3. Wszystkie kategorie i stopnie GOT PTTK nie muszą być zdobywane w bez-pośrednio po sobie następujących latach i można je zdobywać również ratalnie. Czas zdobywania poszczególnych stopni odznaki nie jest ograniczony. Książeczkę GOT PTTK należy przedłożyć do weryfikacji po spełnieniu wymogów na dany stopień lub normy do odznaki „Za wytrwałość”.

§ 6
1. Zalicza się jeden punkt za każdy przebyty kilometr oraz 1 punkt za każde 100 metrów sumy podejść (zaokrąglenie w górę do jednego punktu przy minimum 51 m sumy podejść lub ponad 500 m przebytej trasy). Jeżeli wycieczka jest ujęta w Trasach punktowanych do GOT PTTK, stanowiących załącznik do niniejszego regulaminu, to należy stosować podaną tam punktację.
2. Ustala się następujące liczby punktów koniecznych do zdobycia popularnej lub poszczególnych stopni małych GOT PTTK:
popularna 60 punktów,
mała brązowa 120 punktów,
mała srebrna 360 punktów,
mała złota 720 punktów.
Wszystkie osoby z legitymacją osoby niepełnosprawnej mają normy na poszczególne stopnie obniżone o 25% a wynoszą one:
popularna 45 punktów,
mała brązowa 90 punktów,
mała srebrna 270 punktów,
mała złota 540 punktów.
3. Nie zalicza się punktów uzyskanych na wycieczce odbytej tą samą trasą i w tym samym kierunku w toku zdobywania tego samego stopnia odznaki.
4. Nadwyżkę punktów uzyskaną przy zdobywaniu odznaki popularnej i poszczególnych stopni małej GOT PTTK można zaliczyć do kolejnego stopnia małej odznaki w wysokości nie przekraczającej 25% potrzebnej do zdobycia normy.
5. Wycieczki związane ze zdobyciem małej srebrnej GOT PTTK należy odbyć co najmniej w dwóch, a małej złotej GOT PTTK co najmniej w trzech grupach górskich wybranych z wykazu w załączniku do niniejszego regulaminu, zamieszczonego przy mapkach tras punktowanych do GOT PTTK: T.01 do T.03 (trzy grupy), BZ.01 do BZ.12 (dwanaście grup), BW.01 do BW.05 (pięć grup), S.01 do S.21 (dwadzieścia jeden grup) lub Ł.01 do Ł.05 (pięć grup). Nie określa się procentowej ilości punktów w poszczególnych grupach górskich przy zdobywaniu małej srebrnej lub małej złotej GOT PTTK pamiętając o wymogach par. 3 pkt 4 niniejszego regulaminu. Przy zdobywaniu tych stopni na wycieczkach po terenach Sudetów lub Karpat w krajach sąsiadujących z Polską zalicza się je jako odbyte w jednej grupie górskiej.
6. Trasy punktowane do GOT PTTK przebiegające poza szlakami turystycznymi przez tereny prawnie chronione objęte zakazem schodzenia ze szlaku, mogą być zaliczone do zdobywania odznak wyłącznie po uzyskaniu pisemnej zgody gestorów tych terenów.

§ 7
Poszczególne stopnie GOT PTTK dużych: brązowej, srebrnej i złotej zdobywa się według poniższych zasad.
1.Ustala się następujące grupy górskie, na terenie których należy odbyć regulaminowe wycieczki wielodniowe (załącznik do niniejszego regulaminu):
I. Beskidy – część zachodnia „BZ–A”,
II. Beskidy – część zachodnia „BZ–B”,
III. Beskidy – część wschodnia „BW–A”,
IV. Beskidy – część wschodnia „BW–B”,
V. Sudety – część „S–A”,
VI. Sudety – część „S–B”.
2. Każda z wymienionych grup górskich ma podane w załączniku do regulaminu GOT PTTK - do wyboru przez turystów - punkty wyjściowe, pośrednie i końcowe.
3. Trasa regulaminowej wycieczki w każdej z grup I–VI, trwającej minimum 7 dni (bez wliczania ewentualnych przerw), musi przebiegać w formie ciągłej od punktu początkowego do punktu końcowego przez przynajmniej 7 punktów pośrednich wybranych z wykazu przypisanych dla danej grupy górskiej.
Kierunek przejścia trasy jest dowolny, punkty początkowe zawarte w wykazie mogą być punktami końcowymi, a wówczas końcowe są początkowymi. Trasa powinna być przebyta pieszo bez korzystania z przejazdów środkami komunikacji. Dopuszcza się możliwość przebycia trasy w dwóch ratach (co najmniej 4-dniowych, łącznie minimum 8 dni) zrealizowanych w ciągu tego samego roku z zachowaniem jej ciągłości w terenie.
4. GOT PTTK dużą w stopniu brązowym zdobywa się przez odbycie dwóch regulaminowych wycieczek wielodniowych w dwóch różnych grupach górskich wybranych z grup I–VI.
5. GOT PTTK dużą w stopniu srebrnym zdobywa się przez odbycie dwóch regulaminowych wycieczek wielodniowych w kolejnych dwóch różnych grupach górskich z grup I–VI z pominięciem grup wybranych przy zdobywaniu GOT PTTK w stopniu dużym brązowym.
Dodatkowo należy zdobyć 100 punktów na wycieczkach wybranych ze spisu Tras punktowanych do GOT PTTK w Górach Świętokrzyskich.
6. GOT PTTK dużą w stopniu złotym zdobywa się przez odbycie dwóch regulaminowych wycieczek wielodniowych w kolejnych dwóch różnych grupach górskich z grup I–VI, z pominięciem grup wybranych przy zdobywaniu GOT PTTK w stopniach dużych brązowym i srebrnym.
Dodatkowo należy zdobyć co najmniej 150 punktów na wycieczkach wybranych ze spisu Tras punktowanych do GOT PTTK w polskich Tatrach i na Podtatrzu, w tym co najmniej 60 punktów w Tatrach Zachodnich, co najmniej 60 punktów w Tatrach Wysokich i co najmniej 30 punktów na Podtatrzu.

§ 8
GOT PTTK małą w kategorii „Za wytrwałość” zdobywa się według następujących zasad:
1. Posiadacz dużej złotej GOT PTTK musi spełnić siedmiokrotnie wymogi przyznania któregokolwiek stopnia małej GOT PTTK.
2. Każda z siedmiu uzyskanych norm na GOT PTTK małą „Za wytrwałość” wymaga zweryfikowania przez Centralny Referat Weryfikacyjny GOT PTTK w Krakowie najpóźniej do 31 stycznia następnego roku po jej uzyskaniu.
3. Spełnienie tych wymogów musi być stwierdzone przez Centralny Referat Weryfikacyjny GOT PTTK w trybie odrębnej weryfikacji odznaki, przy czym w ciągu jednego roku można spełnić tylko jedną normę.
4. GOT PTTK mała „Za wytrwałość” może być zdobywana tylko jednokrotnie podczas każdego cyklu zdobywania odznaki. Osoba chcąca uzyskać powtórnie GOT PTTK małą „Za wytrwałość” musi zdobyć ponownie wszystkie kategorie i stopnie odznaki począwszy od popularnej i spełnić warunki czasowe ich zdobywania.
5. Osoba, która dwukrotnie zweryfikowała GOT PTTK małą „Za wytrwałość” ma prawo wystąpić do Centralnego Referatu Weryfikacyjnego GOT PTTK w Krakowie – po udokumentowaniu dwukrotnego zweryfikowania GOT PTTK małej „Za wytrwałość” – o przyznanie GOT PTTK dużej „Za wytrwałość”.

§ 9
1. Do potwierdzania i weryfikacji książeczek GOT PTTK upoważnieni są – w zakresie posiadanych uprawnień – wyłącznie przodownicy turystyki górskiej PTTK mianowani przez Komisję Turystyki Górskiej ZG PTTK według odrębnego regulaminu.
2. O uprawnienia przodownika turystyki górskiej PTTK może ubiegać się posiadacz co najmniej małej złotej GOT PTTK po spełnieniu regulaminowych warunków mianowania.
3. Uprawnienia przodownika turystyki górskiej PTTK nadaje się na następujące tereny górskie: Tatry, Beskidy Zachodnie, Beskidy Wschodnie, Sudety i Góry Świętokrzyskie (granica między Beskidami Zachodnimi a Wschodnimi przebiegająca od Przełęczy Tylickiej do Tarnowa jest umowna dla potrzeb regulaminu GOT PTTK).
4. Do potwierdzania punktów zdobytych w pasmach górskich Sudetów i Karpat położonych w krajach sąsiadujących z Polską, o których mowa w § 3 niniejszego regulaminu, uprawnieni są przodownicy turystyki górskiej PTTK posiadający uprawnienia na przylegające grupy górskie po stronie polskiej (patrz załącznik do regulaminu GOT PTTK).

§ 10
1. Przyznanie GOT PTTK odbywa się na podstawie wypełnionej i potwierdzonej przez przodownika turystyki górskiej PTTK książeczki GOT PTTK.
2. Wzór książeczki GOT PTTK określa Komisja Turystyki Górskiej ZG PTTK. Prawa wydawnicze do książeczki, regulaminu i wszystkich wzorów odznaki GOT PTTK zastrzeżone są dla Centralnego Ośrodka Turystyki Górskiej PTTK w Krakowie.

§ 11
Książeczkę GOT PTTK należy wypełniać zgodnie z następującymi zasadami:
1.W trakcie wycieczki należy zbierać w książeczce (na stronach przeznaczonych na potwierdzenia terenowe) potwierdzenia przejścia trasy pieczątkami dowolnych instytucji zawierającymi nazwę miejscowości albo obiektów terenowych (schronisk PTTK i in.). Potwierdzenie pieczątkami nie jest konieczne, jeśli przodownik turystyki górskiej PTTK lub przewodnik górski uczestniczy w wycieczce i stwierdzi to swoim czytelnym podpisem i numerem (w miarę możliwości także imienną pieczątką). Przodownicy turystyki górskiej PTTK są zwolnieni z obowiązku uzyskiwania potwierdzeń.
2.Trasę wycieczki należy wpisać zgodnie z § 6 niniejszego regulaminu i przedłożyć przodownikowi turystyki górskiej PTTK do potwierdzenia. Przebieg wycieczki nie ujętej w Trasach punktowanych do GOT PTTK należy wpisać podając dokładnie jej przebieg, odległość w kilometrach, sumę podejść w pełnych setkach metrów. Przy ubieganiu się o wszystkie stopnie dużej GOT PTTK trasę wycieczki należy wpisać podkreślając punkty początkowe, pośrednie i końcowe, wybrane z zamieszczonych w załączniku do regulaminu GOT PTTK.
3.Wycieczki odbywane w pasmach górskich Sudetów i Karpat krajów sąsiadujących z Polską, o których mowa w § 3, należy punktować według zasad określonych w § 6 pkt 1 niniejszego regulaminu.
4.Przodownik turystyki górskiej PTTK sprawdza odbycie wycieczki i właściwe jej wpisanie do książeczki oraz potwierdza to swoim podpisem (ewentualnie także imienną pieczątką) z podaniem numeru legitymacji przodownika.
5.Przodownik turystyki górskiej PTTK jest uprawniony do potwierdzania odbycia wycieczek: a) w zakresie posiadanych uprawnień na poszczególne grupy górskie, nawet jeśli nie był obecny na wycieczce; b) poza zakresem swych uprawnień terenowych, jeśli sam brał udział w wycieczce.

§ 12
Ubiegający się o GOT PTTK popularną i małe przedstawiają książeczkę do weryfikacji dowolnemu Terenowemu Referatowi Weryfikacyjnemu GOT PTTK, zaś ubiegają- cy się o GOT PTTK duże i „Za wytrwałość” – Centralnemu Referatowi Weryfikacyjnemu GOT PTTK: 31-010 Kraków, ul. Jagiellońska 6/6a. Do książeczki należy załączyć potwierdzenie zweryfikowania ostatniego stopnia odznaki. Książeczkę należy złożyć do weryfikacji najpóźniej do 31 stycznia następnego roku po roku, w którym uzyskano normę na dany stopień odznaki. Ubiegający się o odznaki duże lub normy do GOT PTTK małej lub dużej „Za wytrwałość” ponoszą koszty opłat pocztowych związanych z korespondencją oraz wysyłką książeczek i ew. odznak.

§ 13
1.Zweryfikowana książeczka GOT PTTK jest zarazem legitymacją posiadanego stopnia odznaki i uprawnia do jej nabycia i noszenia.
2.Odznaki popularne, małe i duże nabywa się w oddziałach PTTK za okazaniem zweryfikowanej książeczki GOT PTTK, natomiast odznaki „Za wytrwałość” (również odznaki pozostałych kategorii i stopni) – za okazaniem zweryfikowanej książeczki – w Centralnym Ośrodku Turystyki Górskiej PTTK w Krakowie.

§ 14
Przekazane na piśmie na adres pocztowy KTG ZG PTTK, 31-010 Kraków, ul. Jagiellońska 6/6a lub na adres internetowy poczta@ktg.pttk.pl, wątpliwości mogące wyniknąć z interpretacji niniejszego regulaminu rozstrzyga Komisja Turystyki Górskiej ZG PTTK. Ważniejsze interpretacje są publikowane na stronie internetowej Komisji: www.ktg.pttk.pl

§ 15
Regulamin niniejszy, uchwalony został na posiedzeniu Komisji Turystyki Górskiej ZG PTTK w dniu 5 lipca 2008 r. i znowelizowany w dniu 12 października 2013 r., zatwierdzony w dniu 13 grudnia 2013 roku uchwałą nr 38/XVIII/2013 Zarządu Głównego PTTK, a obowiązuje od dnia 1 stycznia 2014 r.

Wykaz punktów początkowych, pośrednich i końcowych dla regulaminowych wycieczek wielodniowych na duże stopnie GOT PTTK w Sudetach:
V. Sudety – część „S–A”
Punkty wyjściowe: Zawidów, Lubań, Leśna, Gryfów Śląski, Świeradów Zdrój.
Punkty pośrednie: Stóg Izerski (1108), Sępia Góra (828), zamek Czocha, Ostrzyca (501), Rosocha (464), Jezioro Modre (schronisko PTTK „Perła Zachodu”), zamek Chojnik (624), Śnieżka (1602), Przełęcz Okraj (1046), Okole (714), Turzec (684), Skalnik (945), Zadzierna (724), Lesista Wielka (851), Przełęcz Trzech Dolin (schronisko „Andrzejówka”, 799), Trójgarb (778), zamek Książ, Zagórze Śląskie.
Punkty końcowe: Złotoryja, Jawor, Strzegom, Świdnica, Głuszyca.
VI. Sudety – część „S–B”
Punkty wyjściowe: Sobótka, Świdnica, Strzegom, Głuszyca,
Punkty pośrednie: Ślęża (718), Włodarz (811), Przełęcz Jugowska (800), Wilczak (633), Ptasznik (719), Góra św. Anny (647), Skały Puchacza (Sowie Skały, 742), Błędne Skały (843), Grodczyn (Gro- dziec, 803), Zieleniec, Łomnicka Równia (899), Jagodna (977), Hala pod Śnieżnikiem (1213), Trójmorski Wierch (1145), Czarna Góra (1205), Przełęcz Płoszczyna (817), Czernica (1083), Parkowa Góra 543), Biskupia Kopa (891).
Punkty końcowe: Międzylesie, Lądek Zdrój, Złoty Stok, Strzelin, Ząbkowice Śląskie, Prudnik.

Przodownicy turystyki górskiej PTTK z uprawnieniami na SUDETY weryfikują wycieczki odbyte w terenach sudeckich położonych w Republice Federalnej Niemiec i Republice Czeskiej.


Inne odznaki PTTK
W górach można zdobywać także punkty do Odznaki Turystyki Pieszej (OTP) oraz do odznaki Siedmiomilowe Buty, która jest przeznaczona dla dzieci do lat 8. Do tych odznak zalicza się wycieczki piesze (1 km = 1 pkt.) odbywane na terenach nizinnych i wymienionych terenach wyżynnych kraju: Góry Świętokrzyskie, Masyw Ślęży, Pogórze Karpackie i Sudeckie, Góry Stołowe, Opawskie i Kaczawskie oraz na terenach kotlin: Jeleniogórskiej, Kłodzkiej, Żywieckiej, Nowotarskiej i Sądeckiej. Odznaka Siedmiomilowe Buty jest ustanowiona w dwóch stopniach, które należy zdobywać kolejno i tylko jeden stopień w roku kalendarzowym:
I stopień (Srebrne Buty) – za przejście 30 km, z tym że dzienna wędrówka nie może przekraczać 8 km,
II stopień (Złote Buty) – dla posiadaczy odznaki I stopnia za przejście 50 km, z tym że dzienna wędrówka nie może przekraczać 12 km.